Căng thẳng tại Biển Đỏ tác động xấu đến chuỗi cung ứng toàn cầu khiến chi phí vận chuyển tăng tới 173%

Giá cước vận chuyển hàng hóa trên khắp thế giới đang tăng vọt sau 7 tuần gián đoạn ở Biển Đỏ - nơi phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn liên tục tiến hành các cuộc tấn công vào các tàu vận chuyển thương mại.

Trong suốt 7 tuần qua, tình hình căng thẳng liên tục leo thang tại Biển Đỏ - một trong những tuyến đường vận tải chính đối với nền kinh tế toàn cầu. Phiến quân Houthi đóng tại Yemen đã tiến hành các cuộc tấn công vào nhiều tàu thương mại trong khu vực được cho là có liên quan đến Israel để thể hiện tình đoàn kết với người Palestine ở Dải Gaza.

Trong khi đó, Mỹ đã đề nghị bảo vệ các tàu thuyền đi qua khu vực này bằng cách tập hợp một liên minh hải quân đa quốc gia "để duy trì nguyên tắc cơ bản về tự do hàng hải". Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden cho biết ông muốn tránh việc đối đầu quân sự trực tiếp với phiến quân Houthi vì lo ngại xung đột leo thang.

Hôm 31/12 vừa qua, máy bay trực thăng của Hải quân Mỹ đã bắn chìm 3 tàu cỡ nhỏ của nhóm vũ trang Houthi và tiêu diệt toàn bộ hải tặc sau khi chúng tấn công và cố gắng chiếm lấy tàu chở hàng Maersk Hàng Châu ở ngoài khơi Yemen.

Sau vụ việc, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Anh - ông Grant Shapps cho biết quốc gia này "sẽ không ngần ngại hành động" nếu Houthi vẫn tiếp tục tấn công.

Tình hình căng thẳng như hiện nay đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và gây ra mối đe dọa cho nền kinh tế, kéo theo cú sốc lạm phát mới và khiến giá cả tăng cao hơn.

Theo đó, Biển Đỏ là một vịnh nhỏ của Ấn Độ Dương nằm giữa châu Phi và châu Á. Nó thông ra đại dương ở phía Nam thông qua eo biển Bab - el - Mandeb và vịnh Aden. Tại phía Bắc là bán đảo Sinai, vịnh Aqaba và vịnh Suez (nối vào kênh đào Suez). Đây cũng là tuyến đường thương mại quan trọng nối châu Á với châu Âu và Mỹ. 

Ông Jonathan Colehower - Giám đốc điều hành chuỗi cung ứng toàn cầu của công ty phần mềm UST Global tại Mexico, cho biết có 30% lưu lượng tàu container toàn cầu đi qua khu vực này. Tuy nhiên, kể từ khi các cuộc tấn công của Houthi diễn ra, các chủ hàng buộc phải định tuyến lại các tàu container để tránh đi vào Biển Đỏ.

Việc chuyển hướng tàu container để tránh khỏi khu vực Biển Đỏ đã làm mất thêm rất nhiều thời gian. Ví dụ, nếu một tàu container phải đi vòng qua Mũi Hảo Vọng ở phía Nam châu Phi, thay vì qua kênh Suez để vận chuyển hàng hóa đến New York, thì thời gian vận chuyển của một lô hàng sẽ tăng thêm từ 13 - 15 ngày.

Một số chuyến tàu khác lại phải đi vòng qua vùng đất Sừng Châu Phi rồi quay trở lại Địa Trung Hải, thời gian có thể tăng thêm từ 14 - 15 ngày, thậm chí có thể lên tới 25 hoặc thậm chí là nhiều ngày hơn. Điều này đồng nghĩa với việc tiêu tốn rất nhiều chi phí, có khả năng lên tới hàng triệu đô la.

Các vấn đề ở Biển Đỏ cũng ảnh hưởng đến giá cước vận tải. Theo We Freight, giá cước đã tăng 80% vào cuối tháng 12/2023. Chỉ số giá cước xuất khẩu container tăng lên 2.694 USD mỗi container từ mức 1.497 USD vào ngày 22/12. Đây là mức cao nhất trong 15 tháng, kể từ 30/9/2022. 

Chi phí vận chuyển một container tiêu chuẩn từ châu Á đến Bắc Âu hiện có giá khoảng 4.000 USD, tăng tới 173% so với chỉ vài tuần trước. Trong khi đó, chi phí vận chuyển một container tiêu chuẩn từ châu Á đến Địa Trung Hải lên tới 5.163 USD.

Tình hình căng thẳng ở Biển Đỏ đã đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu và sự ổn định của khu vực. Sự gián đoạn của các chuyến hàng dầu khí có thể dẫn đến giá năng lượng cao hơn và tình trạng thiếu hụt ở một số thị trường, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế. Không chỉ thế, nó còn có thể gây ra thảm họa nhân đạo ở các quốc gia giáp Biển Đỏ - nơi hàng triệu người vẫn đang phụ thuộc vào nhập khẩu lương thực và viện trợ. 

Thế nhưng, đây không phải là lần đầu tiên xung đột làm gián đoạn hoạt động vận tải ở Biển Đỏ. Khi chiến tranh nổ ra ở Trung Đông vào năm 1967, Ai Cập đã đóng cửa kênh đào Suez đối với hàng hải quốc tế và đến tận năm 1975 mới bắt đầu mở cửa trở lại.