Đề nghị điều tra việc Bộ Công thương tham mưu duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời

Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ, tài liệu phục vụ việc xem xét, điều tra xử lý theo quy định pháp luật 9 vụ việc liên quan đến lĩnh vực điện.

Ngày 25/12, Thanh tra Chính phủ đã có thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo quy hoạch điện VII và quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Tại kết luận thanh tra đã kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu phục vụ việc xem xét, điều tra xử lý theo quy định pháp luật 9 vụ việc. Sau khi được chấp thuận, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản chuyển các vụ việc trên đến Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định pháp luật và Bộ Công an đã có văn bản thông báo tiếp nhận.

Thứ nhất, việc Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời với tổng công suất 13.837 MW không có căn cứ, cơ sở pháp lý về quy hoạch (không bao gồm 14 dự án với công suất 870 MW do Bộ Công Thương đã phê duyệt trong quy hoạch điện lực cấp tỉnh của 4 tỉnh trước năm 2016 cập nhật sang giai đoạn 2016 - 2020.

Cụ thể, phê duyệt 123 dự án với tổng công suất gần 8.500 MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020 là nguyên nhân dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới, mất cân đối về cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây khó khăn cho công tác quản lý vận hành, có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2017.

Thứ hai, Bộ Công Thương tham mưu Thủ tướng ban hành nội dung khoản 3 Điều 5 Quyết định số 13/2020 trái với nội dung Nghị quyết số 115/2018 của Chính phủ và không đúng với nội dung kết luận, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 402/2019 của Văn phòng Chính phủ, làm tăng chi phí mua điện, giảm lợi nhuận của doanh nghiệp nhà nước (EVN).

Thứ ba, Bộ Công Thương tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành nội dung khoản 1 Điều 5 Quyết định số 13/2020 không đúng nội dung kết luận, chỉ đạo của Thủ tướng tại Thông báo số 402/2019, làm tăng chi phí mua điện, giảm lợi nhuận của doanh nghiệp nhà nước (EVN).

Thứ tư, Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin, kèm theo tài liệu đến Bộ Công an để xem xét đối với Bộ Công Thương trong việc ban hành hướng dẫn và tham mưu ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà có những sơ hở, khuyết điểm, vi phạm dẫn đến nhiều hệ thống, cụm hệ thống điện mặt trời mái nhà đã đầu tư xây dựng nhanh với công suất lớn, xấp xỉ 01MW, trên đất nông, lâm nghiệp với diện tích lớn dưới mô hình đầu tư trang trại nuôi trồng, vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nhưng được hưởng cơ chế ưu đãi của hệ thống điện mặt trời mái nhà (giá FIT 8,38 UScent/kWh, áp dụng trong 20 năm).

Thứ năm, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng các dự án điện mặt trời, điện gió trên đất Quy hoạch dự trữ khoáng sản quốc gia, Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng titan tại tỉnh Bình Thuận.

Thứ sáu, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng các dự án điện mặt trời chồng lấn lên quy hoạch thủy lợi thuộc Dự án hệ thống thủy lợi Tân Mỹ, tỉnh Ninh Thuận.

Thứ bảy, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng Dự án điện mặt trời kết hợp với nông nghiệp chồng lấn lên quy hoạch vùng tưới Hồ chứa nước Ia Mơr tại tỉnh Đắk Lắk.

Thứ tám, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng các dự án điện gió chồng lấn lên Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng bauxite tại tỉnh Đắk Nông.

Thứ chín, việc quản lý, sử dụng đất, thực hiện đầu tư xây dựng dự án Nhà máy thủy điện Đắk Glun 2, 3 trên diện tích 15,3 ha đất tại xã Quảng Tâm, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông (ngoài diện tích 208 ha đất được giao); việc đầu tư xây dựng trên 208 ha đất được giao, trong đó có 25,23 ha rừng tự nhiên chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng sang xây dựng công trình năng lượng.

Từ các kết luận trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị cần hoàn thiện quy định pháp luật về quản lý điện lực. Đồng thời, kiến nghị Chính phủ giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc để xem xét, xử lý theo quy định về việc Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung thêm 154 dự án không có căn cứ, cơ sở pháp lý, gây lãng phí nguồn lực và thể hiện sự buông lỏng quản lý, có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Kết luận cũng nêu rõ trong việc tham mưu ban hành điều kiện để các dự án điện mặt trời nối lưới được áp dụng giá FIT 7,09 UScent/kWh tại khoản 1 Điều 5 Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg, trách nhiệm chính thuộc về Bộ Công Thương, ngoài ra còn có trách nhiệm liên quan của các bộ, cơ quan: Tài chính, Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thông, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Văn phòng Chính phủ và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị căn cứ Kết luận thanh tra, Bộ Công Thương chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với EVN, các ban tham mưu, các đơn vị thành viên có liên quan, Ban Quản lý các dự án điện 2 về những khuyết điểm, vi phạm đã nêu.

Căn cứ đó, Bộ Công Thương chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), các ban tham mưu, các đơn vị thành viên có liên quan về những khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.