Điểm lại những sự kiện tháng 12 nổi bật nhất thế giới 10 năm qua

Nhìn lại hàng loạt những sự kiện nổi bật, ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống người dân trên toàn thế giới vào tháng 12 trong suốt 10 năm qua (từ 2012 - 2022).

Ngày 1/12/2018: Cựu Tổng thống Mỹ George H. W. Bush qua đời

Ông George Herbert Walker Bush (thường viết tắt là George H. W. Bush), tổng thống thứ 41 của nước Mỹ và là cha của tổng thống Mỹ thứ 43, đã qua đời ở tuổi 94.

Theo Đài NPR, cuộc đời ông George H. W. Bush là một định nghĩa về sự thành công mẫu mực: Tốt nghiệp đại học danh giá Yale, có một sự nghiệp kinh doanh thịnh đạt và là một tổng thống của cường quốc hàng đầu thế giới.

Trong tháng 5 và tháng 6/2018, ông cũng từng phải nhập viện vài lần. Tuy nhiên ông đã vượt qua những lần đó và trở thành cựu tổng thống đầu tiên của Mỹ chạm tới ngưỡng 94 tuổi khi trút hơi thở cuối cùng.

Ra đi ở tuổi 94, ông Bush thực sự là người đã "sáng lập" ra một "triều đại chính trị" của dòng họ Bush khi có một con trai là tổng thống Mỹ, một con trai khác là thống đốc bang và một người cháu hiện cũng đang nắm cương vị điều hành cấp bang tại Texas.

Ngày 2/12/2020: Liên hợp quốc loại bỏ cần sa khỏi danh sách các chất nguy hiểm nhất

Ủy ban về Thuốc gây nghiện của Liên hợp quốc đã thông qua khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) để loại bỏ cần sa và nhựa cần sa khỏi phân loại theo Bảng IV theo Công ước duy nhất về ma túy năm 1961. Trước đó, cần sa và các chế phẩm của nó được xếp nằm cùng loại với heroin và các chất dạng thuốc phiện khác.

Ngày 4/12/2012: Bão Bopha đổ bộ vào Philippines, giết chết hơn 1.600 người

Bão Bopha, được biết đến với tên gọi Bão Pablo ở Philippines hay bão số 9 năm 2012 ở Việt Nam, là một siêu bão cấp 5 hình thành muộn.

Sáng 5/12/2012, Bopha chỉ còn là bão nhiệt đới sau khi đi vào Biển Đông, tuy nhiên cường độ bão bất ngờ tăng đột biến từ cấp 1 lên cấp 4 duy trì ở cấp cấp 15, giật cấp 16, 17 (cấp bão Việt Nam) khi nó hướng dần lên phía Bắc.

Bão Bopha đổ bộ vào Philippines trong sáng 4/12/2012, gây mưa lớn và gió giật lên đến 210 km/h. Bão đã đi qua đảo Mindanao. Tính đến ngày 6/12/2012, số thương vong do cơn bão gây ra là hơn 647 người chết, khoảng 780 người mất tích. Bão gây thiệt hại 8,5 tỷ peso Philippines (210 triệu USD).

Tại Philippines, hơn 41.000 người đã phải sơ tán. Bão đã làm 80 chuyến bay bị hủy và hàng nghìn phà chở khách bị kẹt tại cảng. Trung tâm thương mại của thành phố Cagayan de Oro trên đảo Mindanao bị ngập lụt do mưa to làm nước sông tràn bờ. Nhiều trường học phải đóng cửa. 

Ngày 6/12/2013: Cựu Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela qua đời

Nelson Mandela, cựu Tổng thống Nam Phi, biểu tượng của cuộc chiến chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ở nước này và là một trong những nhân vật chính trị xuất chúng trong thế kỷ XX, đã qua đời ở tuổi 95 sau một thời gian dài nhiễm trùng đường hô hấp.

Bị chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến năm 2001, đến năm 2004, khi 85 tuổi, ông mới lui khỏi đời sống công chúng để dành nhiều thời gian hơn bên gia đình và bạn bè.

Nelson Mandela luôn tự cho rằng mình là một người bình thường, nhưng trên thực tế, ông đã làm được những điều hết sức phi thường với những cống hiến to lớn trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, chấm dứt xung đột, xóa bỏ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, đấu tranh vì nhân quyền, hòa hợp và bình đẳng giới. Đó chính là những lý do khiến ông được hàng triệu người, không chỉ ở quê hương Nam Phi mà còn ở khắp nơi trên thế giới yêu mến và kính trọng.

Ngày 7/12/2014: New7Wonders công bố 7 thành phố kỳ quan thế giới mới

Thủ đô La Habana của Cuba đã được vinh danh trong danh sách 7 Thành phố kỳ quan của thế giới do tổ chức New7Wonders phát động và bình chọn. 

Cùng với thủ đô La Habana của Cuba, New7Wonders còn trao tặng danh hiệu này cho 6 thành phố khác trên thế giới gồm thủ đô La Paz (Bolivia), Durban (Nam Phi), Beirut (Liban), Doha (Qatar), Kuala Lumpur (Malaysia) và thành phố Vigan (Philippines).

Quá trình bầu chọn 7 thành phố kỳ quan của thế giới kéo dài hơn 2 năm, với hơn 1.200 thành phố được đề cử trên khắp thế giới. Việc bình chọn được tiến hành bằng phương pháp trực tuyến tại trang mạng của New7Wonders.

Ngày 8/12/2020: Trung Quốc và Nepal thống nhất độ cao mới của đỉnh Everest

Trung Quốc và Nepal đã cùng công bố độ cao của đỉnh Everest là 8.848,86 mét vào ngày 8/12/2020.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Nepal Pradeep Kumar Gyawali đã đưa ra tuyên bố chung trên trong một cuộc họp trực tuyến ở hai đầu cầu là Bắc Kinh và Kathmandu.

Trước đây, Trung Quốc công nhận đỉnh Everest cao 8.848,13 mét, trong khi Nepal công nhận chiều cao là 8.848 mét.

Cho đến nay, đã có nhiều tranh cãi về vấn đề này, thậm chí từng có ý kiến cho rằng đỉnh Everest đã bị giảm độ cao sau khi xảy ra một trận động đất lớn tại Nepal năm 2015.

Ngày 11/12/2017: Ông Donald Trump chỉ đạo NASA đưa con người lên Mặt Trăng  

Tại buổi ký chỉ thị về chính sách không gian mới ở Nhà Trắng ngày 11/12/2017, ông Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ "không chỉ cắm cờ và để lại dấu chân trên đó" mà còn thành lập một căn cứ cho sứ mệnh lên sao Hỏa và những hành tinh xa hơn.

Ông Trump chỉ thị NASA cần nỗ lực hơn nữa để đưa con người vào vũ trụ. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong ngành đánh giá rằng việc đưa người lên sao Hỏa đòi hỏi phải đạt được tiến bộ kỹ thuật vượt bậc và kinh phí khổng lồ. 

Ông Trump muốn tập trung vào việc đưa người lên Mặt Trăng nhằm mục đích thăm dò, thám hiểm lâu dài và sử dụng bề mặt thiên thể này.

Ngày 12/12/2015 : 195 quốc gia đồng ý giảm lượng khí thải carbon qua Thỏa thuận Paris

Hội nghị lần thứ 21 Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu COP21 chính thức thông qua Thỏa thuận Paris nhằm kiềm chế sự nóng lên toàn cầu. 

Điểm quan trọng nhất của Thỏa thuận Paris là 195 quốc gia thành viên COP21 nhất trí hạn chế mức tăng nhiệt độ trái đất không quá 2 độ C so với thời kỳ tiền cách mạng công nghiệp, và sẽ cố gắng đưa con số này về mức 1,5 độ C.

Ngày 14/12/2012: Thảm sát trường tiểu học Sandy Hook rúng động nước Mỹ

Không khí tang thương bao trùm nước Mỹ trong ngày 14/12/2012 với vụ thảm sát bằng súng tại trường tiểu học Sandy Hook ở thị trấn Newtown (bang Connecticut) khiến ít nhất 28 người thiệt mạng, trong đó có 20 trẻ em từ 5 - 10 tuổi.

Vụ thảm sát diễn ra vào 9h30 sáng 14/12/2012 (giờ địa phương) khi tay súng tên Adam Lanza tiến vào hai lớp học trong trường Sandy Hook. Khi đó, các em nhỏ gần như bị mắc kẹt và kẻ sát nhân chỉ việc chọn ra mục tiêu của mình nên phần lớn nạn nhân đều tử vong, rất ít trường hợp bị thương nặng.

Các phương tiện truyền thông địa phương đưa tin kẻ sát nhân mặc một chiếc áo khoác giống như phóng viên, với ít nhất hai khẩu súng cầm tay, đi vào lớp học do mẹ anh ta làm giáo viên. Sau khi bắn một viên đạn vào giữa mặt mẹ của mình, tay súng bắt đầu chuyển hướng sang các học sinh.

Thảm sát trường tiểu học Sandy Hook trở thành vụ xả súng trường học gây chết người nghiêm trọng thứ hai trong lịch sử nước Mỹ, sau vụ thảm sát Đại học Bách khoa Virginia năm 2007.

Ngày 16/12/2014: Taliban thảm sát hơn 130 học sinh ở trường học Pakistan

141 nạn nhân, hầu hết là trẻ em, đã thiệt mạng trong cuộc đột kích của Taliban vào một ngôi trường ở miền Bắc Pakistan. Quân đội nước này đã đấu súng, bao vây phiến quân và toàn bộ những kẻ tấn công đã bị tiêu diệt. 

Trong số 141 người thiệt mạng, 132 là các em nhỏ và 9 người là nhân viên, giáo viên trong trường. Ngoài ra có 121 học sinh và 3 giáo viên khác bị thương. Đây là vụ thảm sát thường dân đẫm máu nhất ở Pakistan. 

Mudassir Awan, một nhân viên trong trường, cho biết ông nhìn thấy 6 hoặc 7 kẻ tấn công. "Ngay khi tiếng súng xuất hiện, chúng tôi chạy về phía lớp học của mình. Chúng xông vào từng lớp học và sát hại trẻ em".

Một phát ngôn viên của phiến quân Taliban cho biết chúng thực hiện vụ tấn công nhằm đáp trả các hoạt động của quân đội. Hàng trăm tay súng Taliban được cho là đã thiệt mạng trong một đợt tấn công quân sự gần đây ở vùng Bắc Waziristan và Khyber. 

Ngày 16/12/2021: Bão Rai tấn công Philippines, 410 người thiệt mạng

Bão Rai (tên Philippines: Odette; tên Việt Nam: Bão số 9) là siêu bão cấp 5 đầu tiên trong tháng 12 kể từ bão Nock-ten năm 2016 và cũng là cơn bão mạnh nhất tồn tại trên khu vực Biển Đông trong 67 năm qua kể từ khi cơn bão cấp 5 đầu tiên là Pamela xuất hiện vào năm 1954 trong kỷ nguyên vệ tinh.

Khi Rai đổ bộ Philippines, lượng mưa lớn, gió mạnh và gió giật đã ảnh hưởng đến một số khu vực xung quanh bão. Nhiều khu vực trên khắp Visayas và Mindanao bị mất điện, với ba tỉnh và khu vực bị thiếu dịch vụ liên lạc. Cây cối bị đổ gây cản trở nhiều tuyến đường và lũ lụt là một vấn đề lớn trên khắp các khu vực bị ảnh hưởng

Bão Rai đã khiến 410 người thiệt mạng, ít nhất 500 người bị thương và 56 người mất tích ở Phillipines. Siêu bão Rai làm tốc mái nhà, bật gốc cây, giật đổ cột điện bê tông và gây ngập lụt các ngôi làng, khiến nhiều người so sánh với siêu bão Haiyan năm 2013, cơn bão gây thương vong nhiều nhất ở Philippines với hơn 7.300 người chết hoặc mất tích.

Hơn 380.000 cư dân đã phải sơ tán trước khi siêu bão Rai đổ bộ vào Philippines hôm 16/12/2021.

Bão Rai đổ bộ đảo Siargao với tốc độ gió tối đa 195 km/h rồi giảm xuống 150 km/h một ngày sau đó. Đây là cơn bão thứ 15 và là một trong những cơn bão gây thiệt hại về người nghiêm trọng nhất quét qua Philippines. Bão có 9 lần đổ bộ lên đất liền với sức tàn phá lớn trên đường di chuyển ở Philippines.

Ngày 18/12/2019: Luận tội ông Donald Trump lần thứ nhất 

Việc luận tội lần thứ nhất của ông Donald Trump, tổng thống thứ 45 của Mỹ, được khởi xướng vào ngày 18/12/2019. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi là người chủ trì cuộc bỏ phiếu luận tội ông Donald Trump.

Hạ viện Mỹ thông qua điều khoản luận tội thứ nhất đối với ông Trump là lạm dụng quyền lực, với 230 phiếu ủng hộ, 197 phiếu chống.

Về điều khoản luận tội thứ 2 chống ông Trump: Cản trở Quốc hội, phần lớn các nghị sĩ đã bỏ phiếu ủng hộ, có 229 phiếu ủng hộ, 198 phiếu chống. Như vậy, ông Trump chính thức là tổng thống thứ 3 trong lịch sử Mỹ bị Hạ viện luận tội.

Thượng viện đã tha bổng cho Trump về những cáo buộc này vào ngày 5/2/2020.

Ngày 18/12/2022: Chung kết FIFA World Cup 2022 tại Qatar

FIFA World Cup 2022 diễn ra tại Qatar từ ngày 21/11 đến 18/12/2022, là cuộc tranh tài của những đội tuyển quốc gia mạnh nhất thế giới. Đây là giải đấu quy tụ 32 đội tuyển mạnh nhất thế giới đại diện cho các châu lục tham dự.

Trong trận chung kết, tuyển Argentina đánh bại đương kim vô địch Pháp sau 120 phút so tài nghẹt thở và loạt luân lưu cân não, lần thứ ba trong lịch sử đăng quang ở một kỳ World Cup sau các năm 1978 và 1986. Cũng với chiến tích lịch sử này, đội trưởng Lionel Messi đã bổ sung danh hiệu duy nhất còn thiếu vào bộ sưu tập thành tích đồ sộ của mình.

Ngày 22/12/2018: Sóng thần eo biển Sunda giết chết ít nhất 429 người

Vào ngày 22/12/2018, một cơn sóng thần gây ra bởi một vụ phun trào của núi lửa Anak Krakatau ở eo biển Sunda (Indonesia) đã tấn công các khu vực ven biển của tỉnh Banten và tỉnh Lampung. Ít nhất 429 người thiệt mạng và hơn 14.000 người bị thương, 128 người mất tích.

Cơ quan Khí tượng, Khí hậu và Địa vật lý Indonesia (BMKG) cho rằng sóng thần xảy ra do thủy triều lên cao kết hợp với một trận lở đất dưới nước do một vụ phun trào núi lửa gây ra.

Khoảng 400 ngôi nhà ở khu vực Pandeglang gần bờ biển bị sập hoặc hư hại nặng nề do sóng, ngoài ra còn có 9 khách sạn, 30 ngôi nhà khác ở Nam Lampung cũng bị hư hại nặng. Con đường nối giữa Serang và Pandeglang đã bị phá hủy.

Thời điểm đó, Indonesia chỉ sở hữu hệ thống cảnh báo sóng thần do động đất gây ra, không có hệ thống cảnh báo sóng thần do núi lửa gây ra. Vì vậy, thảm họa đã không được cảnh báo sớm để người dân ứng phó kịp thời.

Ngày 24/12/2019: Bão Phanfone ở Philippines gây thiệt hại lớn về cả người và tài sản

Bão Phanfone (có tên gọi địa phương là Ursula) đã đổ bộ vào miền Trung Philippines, gây mưa to gió lớn và ảnh hưởng tới các kế hoạch nghỉ Giáng sinh của hàng triệu người dân đất nước đa số là người Công giáo này.

Chỉ sau 2 ngày từ khi bão đổ bộ Philippines, đã có ít nhất 16 người thiệt mạng. Cơ quan Giảm thiểu thiên tai Philippines cho biết các nạn nhân chủ yếu tập trung tại các tỉnh như Leyte, Iloilo và Capiz.

Giới chức Philippines ước tính khoảng 16.000 người đã phải qua đêm tại những nơi trú ẩn khi cơn bão Phanfone mang theo gió lớn, làm tốc mái nhiều ngôi nhà, trường học, trung tâm thương mại và tòa nhà công quyền.

Sức mạnh của bão còn làm đổ nhiều cây và khiến các trạm phát điện phải dừng hoạt động. Do đó tình trạng mất điện trên diện rộng cũng xảy ra tại hầu hết các khu vực trên.

Mặc dù yếu hơn nhiều, nhưng bão Phanfone có đường đi tương tự như bão siêu bão Haiyan, cơn bão từng tàn phá Philippines nặng nề vào năm 2013 với hơn 7.300 người thiệt mạng.

Ngày 25/12/2016: Vụ rơi máy bay Tupolev Tu-154 của Bộ Quốc phòng Nga

Máy bay Tupolev Tu-154 từ phi trường Sochi ở miền Nam nước Nga đến Syria vào ngày 25/12/2016 đã rơi xuống Biển Đen. Các bộ phận của chiếc máy bay được phát hiện ở khoảng cách 1,5 đến 5km ngoài khơi bờ biển.

Chuyến bay khi đó chở 92 người, bao gồm 8 thành viên phi hành đoàn, 9 nhà báo và 64 thành viên của đoàn văn nghệ Alexandrov, dự định trình diễn buổi hòa nhạc năm mới ở căn cứ không quân Nga tại Syria. Nga đã tổ chức quốc tang một ngày sau vụ tai nạn.

Ủy ban Điều tra của Nga đã phát động một cuộc điều tra hình sự để tìm hiểu nguyên nhân vụ rơi máy bay. Các chuyên gia đã phân tích kỹ lưỡng mọi tình huống diễn biến trước tai nạn, rà soát thông số kỹ thuật bay của máy bay Tu-154 từ thời điểm cất cánh khỏi sân bay Adler ở Sochi và rút ra kết luận dường như cơ trưởng chuyến bay đã bị sai lệch trong định hướng không gian, dẫn đến những hành động sai lầm trong điều khiển máy bay.

Ngày 27/12/2015: ​Trung Quốc chấm dứt chính sách một con 

Chính sách một con do chính phủ Trung Quốc đưa ra từ cuối thập niên 1970 chỉ cho phép phần lớn các cặp vợ chồng sinh một con. Các quan chức Trung Quốc khẳng định chính sách đã giúp ngăn chặn dân số nước này tăng thêm 400 triệu người và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên chính sách một con đã dẫn tới nhiều vụ cưỡng ép phá thai kinh hoàng, đồng thời khiến chênh lệch giới tính tại Trung Quốc trở nên cực kỳ nghiêm trọng do nạn trọng nam khinh nữ. 

Dân số Trung Quốc cũng đang ngày một già đi, nguồn lực lao động trở nên thiếu hụt. Trung tâm Nghiên cứu châu Á của tổ chức The Heritage Foundation xác định nguồn lực lao động của Trung Quốc giảm 35% trong những năm qua. Do đó Bắc Kinh buộc phải hủy bỏ chính sách một con.

Ngày 28/12/2014: Chuyến bay 8501 của Indonesia Air Asia rơi xuống biển Java

Vào ngày 28/12/2014, chiếc Airbus A320 mang số hiệu QZ 8501 của hãng hàng không Indonesia Air Asia đã lao xuống biển Java, khiến toàn bộ 162 người trên máy bay thiệt mạng. Khi hoạt động tìm kiếm kết thúc vào tháng 3/2015, chỉ có 116 thi thể được tìm thấy.

Chuyến bay QZ 8501 là chuyến bay chở khách quốc tế theo lịch trình do Indonesia Airlines khai thác từ đảo Java (Indonesia) đến Singapore.

Đến tháng 12/2015, Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Indonesia đã công bố báo cáo kết luận rằng một trục trặc trong hệ thống điều khiển bánh lái đã khiến cơ trưởng phải thực hiện thiết lập lại các máy tính điều khiển chuyến bay trên máy bay, dẫn đến việc máy bay bị chết máy và lao xuống biển không kiểm soát. 

Tháng 12/2013: Tây Phi có trường hợp nhiễm virus Ebola đầu tiên, khởi đầu đại dịch Ebola tồi tệ nhất lịch sử

Một dịch bệnh virus Ebola (DVE) diễn ra ở Tây Phi, bắt nguồn từ virus ebola Zaire, còn được gọi đơn giản là virus Ebola (EBOV). Đây là sự bùng phát nghiêm trọng nhất của bệnh virus Ebola tính theo số lượng các ca nhiễm và số người tử vong kể từ khi phát hiện ra các virus vào năm 1976. Dịch bệnh bắt đầu tại Guinée trong tháng 12/2013 nhưng đã không được phát hiện cho đến tháng 3/2014, sau đó nó lây lan sang Liberia, Sierra Leone, Nigeria và các nước khác.

Tính đến ngày 8/5/2016, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thông báo tổng cộng 28.646 trường hợp lây nhiễm và 11.323 trường hợp tử vong. Ngày 8/8, dịch Ebola được WHO chính thức ban bố là "trường hợp khẩn cấp y tế công cộng cần được quốc tế quan tâm".

Khi dịch đã sắp kết thúc vào tháng 12/2015, Liên Hợp Quốc thông báo rằng 22.000 trẻ em đã trở thành trẻ mồ côi, bị mất một hoặc cả hai cha mẹ do Ebola.

Cuối tháng 12/2019: Khởi nguồn đại dịch Covid-19

Đại dịch Covid-19 là một đại dịch bệnh truyền nhiễm với tác nhân là virus SARS-CoV-2 và các biến thể của nó. Đại dịch khởi nguồn vào cuối tháng 12/2019 với tâm dịch đầu tiên tại thành phố Vũ Hán thuộc miền Trung Trung Quốc đại lục, bắt nguồn từ một nhóm người mắc viêm phổi không rõ nguyên nhân. 

Các ca nghi nhiễm đầu tiên ở Vũ Hán được báo cáo vào ngày 31/12/2019. Trường hợp tử vong do SARS-CoV-2 đầu tiên xảy ra ở Vũ Hán vào ngày 9/1/2020. Các ca nhiễm virus đầu tiên được xác nhận bên ngoài Trung Quốc bao gồm hai người phụ nữ ở Thái Lan và một người đàn ông ở Nhật Bản.

Ngày 11/3/2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ra tuyên bố gọi Covid-19 là đại dịch toàn cầu. Tính đến ngày 9/2/2023, toàn thế giới có hơn 755 triệu ca nhiễm Covid-19 và hơn 6,8 triệu trường hợp tử vong.