Nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới đối mặt với suy thoái

Dữ liệu tạm thời của chính phủ Nhật Bản cho thấy, nền kinh tế nước này suy giảm với tốc độ hàng quý nhanh nhất trong hai năm tính trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 9.

Nguyên nhân được chỉ ra, do lạm phát trong nước gia tăng đè nặng lên nhu cầu tiêu dùng, làm tăng thêm khó khăn cho xuất khẩu khi nhu cầu suy yếu. Dữ liệu còn cho thấy lạm phát cao dai dẳng đang gây thiệt hại cho chi tiêu hộ gia đình và gây thêm thiệt hại cho các nhà sản xuất do nhu cầu toàn cầu chậm lại, bao gồm cả ở Trung Quốc.

Cả hai mức giảm này đều là lần giảm đầu tiên của Nhật Bản trong 4 quý và là một phần của xu hướng không ổn định kể từ khi đại dịch Covid-19 bắt đầu vào đầu năm 2020, chứng kiến ​​các giai đoạn tăng trưởng kinh tế xen kẽ với thu hẹp. Báo cáo tăng trưởng mới nhất nhấn mạnh những thách thức chính sách mà Thủ tướng Fumio Kishida và Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản Kazuo Ueda phải đối mặt trong những tháng tới.

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tạm thời giảm 2,1% trong quý III so với một năm trước, sau khi tăng 4,8% trong quý II (tính từ tháng 4 đến tháng 6). Đây là mức giảm lớn nhất kể từ quý III năm 2021 và là mức giảm lớn hơn mức giảm 0,6% dự kiến ​​​​trong cuộc thăm dò của Reuters.

Chỉ số giảm phát GDP trong quý III đứng ở mức 5,1% tính theo năm. Nền kinh tế lớn thứ ba thế giới cũng giảm 0,5% trong quý III so với quý trước, sau khi tăng 1,2% trong quý 2 so với quý 1. Đây cũng là mức giảm lớn hơn so với kỳ vọng về mức giảm 0,1%.

Marcel Thieliant, người đứng đầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Capital Economics cho biết: “Lực cản lớn nhất đối với hoạt động đến từ hoạt động xây dựng chứng khoán, vốn đã làm giảm 0,3% điểm tăng trưởng GDP trong quý trước. Mặc dù vậy, điều đáng chú ý là nhu cầu tư nhân đồng thời sụt giảm trên diện rộng".

Mặt khác, GDP yếu hơn một phần được thúc đẩy bởi chi tiêu vốn trong nước đã có thay đổi so với dự kiến, giảm 0,6% trong quý III so với quý II, trái ngược với kỳ vọng tăng 0,3% của Chính phủ đặt ra. Tiêu dùng tư nhân ở Nhật Bản không thay đổi trong quý III so với quý trước do nhu cầu trong và ngoài nước đè nặng lên nền kinh tế.

Thieliant nói thêm: “Với việc thu nhập thực tế của hộ gia đình sẽ giảm ít nhất cho đến giữa năm sau, điều đó báo hiệu không tốt cho chi tiêu của người tiêu dùng, điều mà chúng tôi dự đoán sẽ đi vào bế tắc vào năm tới”.

Takeshi Minami, chuyên gia kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Norinchukin, cho biết: “Do thiếu động lực tăng trưởng, tôi sẽ không ngạc nhiên nếu nền kinh tế Nhật Bản suy thoái trở lại trong quý hiện tại. Không thể loại trừ nguy cơ Nhật Bản rơi vào suy thoái”.

Ông nói: “Sự tăng trưởng yếu và bóng ma lạm phát chậm lại có thể trì hoãn việc BOJ thoát khỏi lãi suất âm”.

Trên thị trường tiền tệ, đồng yên Nhật được giao dịch ở mức khoảng 150,6 so với đồng đô la Mỹ trong phiên giao dịch giữa buổi sáng thứ Tư (15/11) chạm mức thấp nhất trong một năm trong khi vẫn ở gần mức thấp nhất trong hơn ba thập kỷ.

Sự mong manh của nền kinh tế Nhật Bản nhấn mạnh sự phức tạp đối với ngân hàng trung ương nước này khi Ueda cân nhắc tính khả thi của chính sách tiền tệ cực kỳ nới lỏng của mình.

Nó cũng củng cố cho gói kinh tế trị giá 13,2 nghìn tỷ yên (87 tỷ USD) của chính phủ Nhật Bản nhằm hạn chế chi phí sinh hoạt ngày càng tăng. Dự kiến, nó sẽ có các khoản trợ cấp và chi trả cho các hộ gia đình có thu nhập thấp để giảm thiểu hóa đơn năng lượng và tiện ích tăng vọt.

Stefan Angrick, nhà kinh tế cấp cao tại Moody's Analytics, cho biết: “Số liệu đáng thất vọng trong quý IIIđóng vai trò như một lời nhắc nhở nghiêm túc rằng đất nước vẫn chưa thoát khỏi khó khăn”.

Ông cho biết xuất khẩu ròng tốt hơn, được hỗ trợ bởi vận chuyển ô tô và du lịch, đã giúp thúc đẩy tăng trưởng trong quý 2, khắc phục sự yếu kém của nhu cầu trong nước.

 Angrick nói: “Bây giờ quá trình phục hồi xuất khẩu đã kết thúc, điểm yếu đó đang quay trở lại”.

Nền kinh tế Nhật Bản phục hồi chậm sau đại dịch khi nước này mở cửa lại biên giới và dỡ bỏ các biện pháp hạn chế hoạt động, một phần dẫn đến sự tăng trưởng mạnh mẽ từ tháng 4 đến tháng 6.

Trong khi đồng Yên yếu đã mang lại lợi nhuận bất ngờ cho các nhà xuất khẩu lớn, tiền lương lại không tăng đủ nhanh để bù đắp cho sự gia tăng lạm phát đều đặn của các hộ gia đình.

Tiền lương thực tế được điều chỉnh theo lạm phát, thước đo sức mua của người tiêu dùng, đã giảm 2,4% trong tháng 9 so với một năm trước đó, đánh dấu tháng giảm thứ 18 liên tiếp.