Mâm cúng cô hồn hay còn gọi là mâm cúng chúng sinh Rằm tháng 7 là một phong tục phổ biến ở Việt Nam vào tháng 7 âm lịch.
I. Cách chuẩn bị mâm cúng cô hồn Rằm tháng 7
Dân gian truyền kể rằng hàng năm, vào tháng 7 âm lịch, Diêm Vương mở cửa Quỷ Môn Quan để cho quỷ đói quay trở lại trần gian. Nhưng sau 24h ngày 14/7, họ phải trở về địa ngục. Vì vậy, dân gian có tục lệ sắm mâm cúng cô hồn vào tháng 7 cho các cô hồn đói khát, không nhà không cửa để tránh bị quấy rối.
Ngoài việc giúp các linh hồn lang thang có một ngày no nê trước khi quay về địa ngục, mâm cơm cúng chúng sinh còn mang tính nhân văn cao đẹp. Nó tương tự như ý nghĩa chung của ngày xá tội vong nhân.
Nghĩa là dù ai có tội ác gì, họ cũng nên có một ngày được xá tội để giảm bớt phần nỗi đau và tủi cực. Lễ cúng cô hồn không chỉ là niềm tin mê tín dị đoan, mà còn phản ánh tinh thần cao đẹp của lòng nhân ái và tôn trọng đối với các linh hồn.
Mâm cúng trúng sinh (cô hồn) được chuẩn bị với sự đơn giản nhưng không kém phần trang trọng, linh thiêng. Theo dân gian tin rằng đây là thời điểm khi âm dương hỗn loạn. Nếu không chuẩn bị chu đáo, có thể khiến các linh hồn nổi giận và khó lòng xua đuổi chúng đi, gây quấy rầy đến cuộc sống gia chủ. Bởi vậy, hầu hết mọi gia đình đều cúng chúng sinh ngày tháng 7 và chuẩn bị rất chu đáo đầy đủ.
1. Lễ vật của mâm cúng cô hồn rằm tháng 7
Tùy vào mỗi vùng miền lại có những sự khác biệt nhỏ về các lễ vật, tuy nhiên trong một mâm cúng cô hồn đơn giản nhất thường có các món sau:
- Muối và gạo.
- 3 ly nước nhỏ.
- 3 cây nhang và 2 ngọn nến nhỏ.
- 12 cục đường thẻ.
- 12 chén cháo trắng nhỏ (hoặc 3 phần cơm vắt).
- Bánh kẹo cúng.
- Mía (chặt thành từng khúc nhỏ 15cm).
- Đồ tiền vàng mã (hoặc tiền thật với mệnh giá nhỏ như: 1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng).
- Bỏng ngô, ngô, sắn, khoai lang luộc.
- Hoa quả ngũ sắc (5 quả với 5 màu sắc khác nhau).
- Mâm cúng cô hồn rằm tháng 7 đơn giản
2. Cách bày biện mâm cúng cô hồn đơn giản
Sau khi chuẩn bị lễ vật cúng, bạn sắp xếp bát lư nhang giữa làm tâm, sau đó đặt đèn nến, chén gạo và muối bên cạnh lư nhang sao cho cân đối. Tiếp theo, bạn sắp xếp 3 ly rượu và 3 ly nước phía sau bát lư nhang.
Các món cháo, chè, xôi được sắp xếp thành một hàng ngang để tạo nên sự đẹp mắt. Hoa quả được sắp xếp theo quy tắc Tây quả, Đông bình. Nghĩa là với bình hoa đặt ở phía Đông và trái cây thì đặt ở phía Tây. Sau đó, giấy cúng vàng mã và hoa được đặt lên.
Dĩa bánh kẹo nằm kề bên binh hoa để tạo cảm giác hài hòa. Ngoài ra, đừng quên sắp xếp 6 bộ chén đũa muỗng cho các vị thần linh xuống chứng dám lễ vật.
II. Văn khấn cúng cô hồn ngày Rằm tháng 7
Bài cúng chúng sinh (cô hồn) ngoài trời ngày Rằm tháng 7 theo cuốn Tập tục và nghi lễ dâng hương - Hòa thượng Thích Thanh Tứ, Trụ trì chùa Quán Sứ hiệu đính:
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Kính lạy:
Đức Địa tạng vương Bồ Tát
Đức Mục Kiền Liên Tôn giả
Kính lạy:
Ngài bản cảnh Thành hoàng
Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa
Ngài bản gia Táo quân và tất cả các vị Thần linh cai quản ở trong xứ này.
Hôm nay là ngày Rằm tháng 7 năm Quý Mão 2023
Tín chủ con là: ………………………………………………..
Ngụ tại: ……………………………………………………………
Chúng con thành tâm kính xin: nhân ngày xá tội vong nhân, âm cung mở cửa ngục ra cho phép vong linh các cô hồn không nơi nương tựa, không mồ không mả, lẩn khuất ở gốc cây, bụi cỏ, xó chợ, đầu đường, không manh áo mỏng, đêm ngày lang thang, quanh năm đói rét cơ hàn, dù rằng chết vì lý do gì đều được về đây thụ hưởng lễ vật của tín chủ thỉnh mời: cơm canh, cháo bỏng, trầu cau, gạo muối, quả thực hoa đăng tiền vàng, quần áo đủ màu đỏ xanh.
Kính xin phù hộ cho tín chủ và toàn gia người người khỏe mạnh, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long, điều lành đưa tới, điều dữ mang đi.
Cẩn cáo!
III. Những điều cần đặc biệt lưu ý trong lễ cúng cô hồn
Vị trí mâm lễ cúng nên đặt ngoài sân, ở ngoài cửa nhà, vỉa hè, ngã ba, ngoài cổng...
Khi cúng cô hồn, gia chủ cần ăn mặc chỉnh tề, không mặc quần cộc. Không nên để trẻ con, phụ nữ mang thai và người già lại gần khi cúng cô hồn vì dễ bị cô hồn trêu chọc, quấy rối.
Trong dân gian có nhiều quan niệm về thắp hương, cho rằng thắp theo số lẻ 1, 3, 5, 7, 9 - đại diện cho tính dương để tưởng nhớ, dâng cúng lễ vật tới gia tiên, mong được phù hộ sức khỏe, may mắn, mọi sự hanh thông.
Ở mâm cháo, cơm, bỏng của chúng sinh thì hương cắm ngang. Các đàn cúng lễ tuyệt đối không sát sinh, không đốt tiền vàng, mã, giấy sớ.
Một số gia đình muốn cúng thêm sữa, bánh kẹo, bim bim, mâm cơm chay... thì gia chủ nên ghi nhớ, đã phát tâm cúng chúng sinh, các đồ vật đó đều phải được bóc ra, bày biện lên mâm cúng như bày mời người trần gian ăn, chứ không được để nguyên vỏ.
Sau khi cúng xong, gia chủ cũng không được đem những vật phẩm đó vào nhà, không được chia cho trẻ em, người thân và hàng xóm xung quanh thụ lộc mà phải trả hết cho chúng sinh. Gia chủ vẩy chút nước, cháo, toàn bộ số gạo, muối ra 8 phương 4 hướng ở bên ngoài ra tới ngoài đường.
Nếu viết văn khấn ra giấy để đọc thì ngay sau khi đọc xong liền hóa (đốt) văn khấn. Cuối tuần hương thắp thêm mấy nén nữa rồi hóa các đồ mã dâng cúng.
Những thực phẩm còn lại như bỏng, bánh kẹo, bim bim, sữa, cơm chay... tuyệt đối không nên tranh cướp, cũng không được đem vào trong nhà, không được lấy làm lộc đem chia cho người thân hoặc hàng xóm, người xung quanh thụ hưởng tránh để chúng sinh đi theo quấy rối nhằm đòi lại các món ăn đã dâng cúng cho họ khiến trẻ em quấy khóc, các gia đình sống không yên...
Toàn bộ đồ ăn trong mâm cúng chúng sinh (bỏng, bánh kẹo, hoa quả, cháo loãng còn lại..) phải mang ra hồ hoặc ao, sông để thả xuống, bố thí cho chúng sinh ở dưới nước.
(*) Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm!