Vụ phun trào núi lửa Tonga làm suy giảm đáng kể tầng ozone

Núi lửa Tonga phun trào hồi tháng 1/2022 đã tạo ra một cột hơi nước cao tới 55km, phá huỷ 5% tầng ozone ở một vài khu vực chỉ trong một thời gian ngắn.

Theo tạp chí Science, một nhóm các nhà khoa học quốc tế nhận thấy nồng độ ozone trong tầng bình lưu đã suy giảm nghiêm trọng tại một số điểm ngay sau vụ phun trào núi lửa Hunga Tonga (đảo quốc Tonga, phía Nam Thái Bình Dương) vào ngày 15/1/2022.

Theo đó, các nhà khoa học cho rằng khi núi lửa phun trào mạnh mẽ, nó đã tạo ra một cột hơi nước khổng lồ cao 55km trên không trung, làm "cạn kiệt" 5% tầng ozone ở một vài khu vực chỉ trong một thời gian ngắn. Sự kiện này cũng đánh dấu sự phá hủy tầng ozone ở tốc độ nhanh chóng.

Theo các chuyên gia, đây là vụ phun trào núi lửa "dữ dội" nhất kể từ vụ phun trào năm 1883 ở Indonesia.

Nhà khoa học chuyên nghiên cứu về khí hậu về khí quyển - ông Olaf Morgenstern cho biết đây là vụ phun trào núi lửa lớn nhất thời đại kể từ khi con người đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực chinh phục không gian. Phép đo này được tính toán dựa trên sức nổ, độ cao của cột khói và lượng hơi nước bốc lên tới tầng bình lưu.

Theo đó, nhóm nghiên cứu đã sử dụng bóng bay có gắn dụng cụ đo, thả chúng vào không trung nhằm thu về những thông tin về điều kiện thời tiết cũng như tầng ozone sau những ảnh hưởng của núi lửa phun trào.

Nhóm nghiên cứu cho rằng sự gia tăng mạnh mẽ lượng hơi nước trong tầng bình lưu đã gây ra hàng loạt tác động giữa các thành phần khác phun trào từ núi lửa, sau đó phá vỡ tầng ozone ở Ấn Độ Dương và phía Tây Nam Thái Bình Dương.

Nhà khoa học Laura Revell thuộc Đại học Canterbury (New Zealand) giải thích rằng những vụ phun trào núi lửa quy mô lớn có thể tạo ra cột tro bụi, cùng các loại khí, chất rắn và mạt vụn hất tung vào tầng bình lưu, cách bề mặt Trái đất khoảng 15 - 50km. Đây là khu vực tập trung cao nhất của tầng ozone.

Sự suy giảm tầng ozone thường diễn ra nhanh chóng sau mỗi vụ phun trào mạnh do hậu quả của những tương tác liên quan đến khí aerosol hay sol khí và khí chlorine. Tuy nhiên, nhà khoa học Revell cho rằng sự suy giảm 5% tầng ozone là mức khá lớn.