Điều gì xảy ra với cơ thể khi bạn ngừng uống rượu?

Mocktail và các loại đồ uống không chứa chất chống oxy hóa khác đang ngày càng trở nên phổ biến khi có rất nhiều người lựa chọn lối sống "tỉnh táo" hoặc kiêng rượu một cách nghiêm ngặt.

Nhiều người dân ở Vương quốc Anh đã quen với thử thách "Dry January" (tạm dịch: Tháng Giêng không rượu) - một chiến dịch do tổ chức Alcohol Change UK thực hiện, trong đó mọi người sẽ kiêng rượu trong tháng Giêng. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, xu hướng "tạm biệt cơn say kinh hoàng" vẫn chưa hết "hot" với những quyết tâm đầu năm mới, đặc biệt là trong giới trẻ.

Trong hai thập kỷ qua, số sinh viên đại học ở Mỹ kiêng rượu đã tăng 8%. Trong khi đó, vào năm 2019, 26% người dân từ 16 - 24 tuổi ở Vương quốc Anh khẳng định họ không bao giờ uống rượu. 

Họ bỏ rượu vì nhiều lý do, chẳng hạn như do lượng calo, nguy cơ tổn thương gan, nguy cơ tăng huyết áp hay nguy cơ gây ung thư. Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra với cơ thể khi một người quyết định bỏ rượu?

Để phục vụ cho nghiên cứu này, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) đã định nghĩa việc "uống có chừng mực" là uống không quá một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và không quá hai ly mỗi ngày đối với nam giới. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2014 cho thấy 2/3 số người trưởng thành (có uống rượu) tiêu thụ quá mức này ít nhất một lần mỗi tháng. 

Trong khi đó, "uống say " được định nghĩa là uống ít nhất 4 ly trong vòng 2 - 3 giờ đối với phụ nữ và ít nhất 5 ly trong cùng khoảng thời gian đối với nam giới. Còn "uống nhiều" là uống ít nhất 8 - 15 ly mỗi tuần đối với cả phụ nữ và nam giới. Được biết, một ly tiêu chuẩn bằng 0,35 lít bia có nồng độ cồn 5% hoặc 0,14 lít rượu vang có nồng độ cồn 12%. 

Nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Y khoa Anh đã được thực hiện từ năm 2018. Theo đó, các nhà khoa học đã tuyển 94 tình nguyện viên có độ tuổi trung bình là 45 và yêu cầu họ ngừng uống rượu trong vòng một tháng.

Trước đó, những người tham gia được xác định là nghiện rượu từ trung bình đến nặng và tiêu thụ khoảng 258ml rượu mỗi tuần (tương đương với khoảng 18 ly tiêu chuẩn), không ai có tiền sử bệnh gan. 

Sau một tháng kiêng rượu, họ đã nhận thấy nhiều lợi ích đối với sức khỏe. Huyết áp của họ giảm trung bình 6%, cân nặng giảm khoảng 1,5kg và tình trạng kháng insulin (phản ánh nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường của một người) giảm 25%. 

Tiến sĩ Kevin Moore - tác giả của nghiên cứu, đồng thời là giáo sư tại Đại học College London, chia sẻ: "Họ cũng cảm thấy khỏe hơn, khả năng tập trung được cải thiện và có thể ngủ ngon hơn".

Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng hàm lượng các loại protein trong máu thúc đẩy sự phát triển của ung thư, cụ thể là yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGF) và yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (VEGF) giảm lần lượt khoảng 73% và 41%.

Qua phát hiện này, các chuyên gia phỏng đoán rằng rượu có thể thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư một khi nó xâm nhập vào cơ thể. Tuy nhiên, để có kết quả chính xác, họ cần phải tiến hành một nghiên cứu dài hạn hơn.

Tiến sĩ Moore bày tỏ: "Nếu bạn bị ung thư và lo lắng rằng tình trạng bệnh sẽ trở nên nghiêm trọng hơn thì bạn nên dừng việc uống rượu lại. Đây là khuyến cáo chung dành cho bệnh nhân ung thư. Còn đối với những người bình thường, khi ngừng uống rượu, họ không chỉ cảm thấy dễ chịu hơn mà còn ngủ ngon hơn và sức khỏe thể chất được cải thiện đáng kể".

Một nghiên cứu khác còn cho thấy các vùng não bị tổn thương do lạm dụng rượu trong thời gian dài có thể bắt đầu tự phục hồi sau khi người ta ngừng uống rượu.

Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Alcohol vào năm 2023, các nhà khoa học cho rằng màng não của những người mắc chứng rối loạn sử dụng rượu đã lấy lại độ dày sau khoảng 7 tháng kiêng rượu. Trước đó, những người này đã uống khoảng 13 ly mỗi ngày trong suốt 12 tháng và màng não đã bị "bào mòn".

Những tác động tích cực của việc kiêng rượu thậm chí còn xuất hiện rất sớm. Ông Timothy Durazzo - tác giả chính của nghiên cứu, giáo sư về tâm thần học và khoa học hành vi tại Đại học Stanford cho biết: "Nhóm nghiên cứu của chúng tôi đã nhận thấy sự phục hồi nhanh chóng của nhiều vùng trên não sau 2 - 4 tuần kiêng rượu ở những người mắc chứng rối loạn sử dụng rượu".

Tuy nhiên, ông khuyến cáo những người mắc chứng này nên cẩn thận trước khi đột ngột bỏ rượu hoặc giảm đáng kể lượng tiêu thụ vì họ có thể gặp nhiều vấn đề nghiêm trọng, ví dụ như lo lắng, mất ngủ, khó chịu, ảo giác, co giật và thậm chí là tử vong.

Trong những trường hợp này, các chuyên gia khuyên rằng họ nên hỏi ý kiến các bác sĩ trước khi ngừng uống rượu hoặc sử dụng các loại thuốc cai rượu cụ thể. 

Tỷ lệ sử dụng rượu, bia tại nước ta đang gia tăng ở mức báo động, đặc biệt là ở giới trẻ. Trung bình một người Việt Nam (trên 15 tuổi) uống khoảng 170l bia/năm. 

Việt Nam là quốc gia xếp thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á, xếp thứ 3 châu Á về mức tiêu thụ rượu, bia bình quân.

Rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 loại bệnh, chấn thương, đồng thời là nguyên nhân gián tiếp của ít nhất 200 loại bệnh khác. Đây cũng là yếu tố nguy cơ xếp thứ 2 trong 10 nguy cơ gây tàn tật và tử vong hàng đầu tại Việt Nam.