Trái đất nóng lên, nền kinh tế thế giới nguội đi và nguyên nhân suy thoái toàn cầu thực sự là do sinh thái

Nền kinh tế toàn cầu đang trải qua những cột mốc đi vào lịch sử, đầu tiên là đại dịch Covid-19, sau đó là cuộc chiến ở Ukraine. Và giờ đây có thể là cuộc khủng hoảng khí hậu.

Vào thứ hai tuần trước (3/7), thế giới đã ghi nhận ngày nắng nóng nhất từ trước đến nay nhưng kỷ lục này chỉ tồn tại trong 24 giờ trước khi nó bị đánh bại bởi một ngày thứ Ba (4/7) thậm chí còn nóng hơn nữa vào ngày 5/7. Và trong khi nhiệt độ tiếp tục nóng lên thì nền kinh tế toàn cầu tiếp tục hạ nhiệt.

Các nền kinh tế lớn trên thế giới như Đức đã rơi vào suy thoái và nhiều nước phát triển khác, bao gồm cả Vương quốc Anh dường như đang đi vào vết xe suy thoái. Sự phục hồi sau phong tỏa của Trung Quốc đã yếu đi, thị trường việc làm của Hoa Kỳ dường như đang hạ nhiệt do lãi suất cao hơn.

Sự kết hợp giữa hoạt động yếu của nền kinh tế và số lượng các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt ngày càng tăng là điều đáng lo ngại. Thông thường, áp lực đối với môi trường tăng lên trong thời kỳ bùng nổ, đó là lý do tại sao có những làn sóng ủng hộ phong trào xanh vào đầu những năm 1970, cuối những năm 1980 và giai đoạn ngay trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Về mặt kỹ thuật, nền kinh tế Hoa Kỳ có thể tránh rơi vào suy thoái, nhưng thực tế là các vụ cháy rừng gần đây ở Canada đã dẫn đến việc thành phố New York bị bóp nghẹt trong làn sương khói màu cam độc hại nói lên hành tinh này đang hướng đến một cuộc suy thoái thảm khốc. Theo một nghĩa nào đó, suy thoái thực sự là suy thoái sinh thái.

Nói chung, các chính phủ tập trung vào tương lai của hành tinh khi họ cảm thấy không có gì khác phải lo lắng. Đó, ít nhất, đã là kỷ lục cho đến bây giờ. Suy thoái kinh tế và thậm chí là nguy cơ suy thoái kinh tế có tác động, khiến các nhà hoạch định chính sách tập trung vào ngắn hạn.

Tài chính công kéo dài cùng với mong muốn duy trì sự phổ biến tạo ra tâm lý tăng trưởng bằng mọi giá. Những lo ngại hiện đang nổi lên về chi phí của quá trình chuyển đổi sang một nền kinh tế sạch hơn, ít phát thải carbon hơn, đặc biệt là đối với những người ít có khả năng chịu đựng nhất.

Tuy nhiên, mọi điều đều khó khăn hơn tưởng tượng khi máy bơm nhiệt đắt đỏ và xe điện chỉ được nhìn thấy trên đường lái xe của những người khá giả. Nhiên liệu hóa thạch chiếm 3/4 hỗn hợp năng lượng của Vương quốc Anh và việc chấm dứt sự phụ thuộc đó sẽ không nhanh chóng và dễ dàng. Trong hoàn cảnh hiện tại, các chính trị gia nghĩ rằng họ có nhiều vấn đề cấp bách phải giải quyết hơn là đạt được mục tiêu bằng không.

Trong khi đó, giá gạo toàn cầu hiện đang ở mức cao nhất trong 11 năm và có khả năng sẽ tiếp tục tăng sau khi Ấn Độ chuyển sang tăng cường thanh toán cho nông dân, nguyên nhân là do hiệu ứng El Nino đe dọa sản lượng của các nhà sản xuất chính và các mặt hàng chủ lực thay thế sẽ trở nên đắt đỏ hơn đối với những người dân nghèo ở châu Á và châu Phi. 

Gạo là lương thực chính của hơn 3 tỷ người và chiếm gần 90% cây trồng sử dụng nhiều nước được sản xuất ở châu Á, nơi El Nino đang mang đến những tác động tiêu cực và lượng mưa ngày càng thấp đi.

Và khi El Nino làm gián đoạn sản xuất thì chỉ số giá gạo toàn cầu của Tổ chức Lượng thực và Nông Nghiệp Liên Hiệp quốc (FAO) vẫn dao động trên mức cao nhất trong vòng 11 năm qua.

Điều này xảy ra bất chấp dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) về sản lượng gần kỷ lục ở tất cả sáu nhà sản xuất gạo hàng đầu toàn cầu, bao gồm Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam.

Trong một thông tin có liên quan, Nitin Gupta, Phó Chủ tịch hãng Kinh doanh gạo Olam của Ấn Độ cho hay: “Tác động của El Nino không chỉ giới hạn ở bất kỳ quốc gia nào, nó ảnh hưởng đến sản lượng gạo ở hầu hết các nước sản xuất”.

Theo khảo sát và thống kê, sau đợt tăng giá 7% trong tháng trước, giá gạo xuất khẩu ở Ấn Độ trong tháng này đã tăng gần 9% lên mức cao nhất trong 5 năm.

Bên cạnh đó, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan và Việt Nam cũng tăng lên mức cao nhất trong hơn 2 năm. Trong những tháng gần đây, trên toàn thế giới, giá đường, thịt và trứng đã tăng lên mức cao nhất trong nhiều năm, sau khi các nhà sản xuất cắt giảm xuất khẩu để kiềm chế chi phí trong nước.

Bất chấp dự báo về một mùa vụ bội thu ở châu Á, một số nhà kinh doanh toàn cầu cho rằng El Nino sẽ làm giảm sản lượng của tất cả các nhà sản xuất gạo chính.

Trước tình hình như hiện này, USDA cho biết, dự trữ gạo toàn cầu sẽ giảm xuống mức thấp nhất trong 6 năm là 190,2 triệu tấn vào cuối niên vụ 2023/24, do dự trữ tại các nhà sản xuất hàng đầu Trung Quốc và Ấn Độ giảm, sau khi nhu cầu gia tăng trong những năm gần đây.

Giá gao nhìn chung có thể tăng 1/5 hoặc hơn nếu sản lượng giảm mạnh, bởi sự có mặt của El Nino có nghĩa là vụ lúa thứ hai ở hầu hết các quốc gia châu Á sẽ thấp hơn bình thường.

Điều này ảnh hưởng các nước rất rõ ràng, khi nhà xuất khẩu gạo Thái Lan kêu gọi nông dân chỉ trồng một vụ lúa sau khi lượng mưa tháng 5 thấp hơn 26% so với bình thường.

Ngoài ra, tại Ấn Độ, diện tích gieo trồng lúa mùa hè đã giảm 26% so với một năm trước do gió mùa mang đến lượng mưa ít hơn 8% so với bình thường.

Trong khi đó, Rosa Wang, nhà phân tích của Shanghai JC Intelligence cho biết, thời tiết ở Trung Quốc, nước sản xuất ngũ cốc hàng đầu, cũng không thuận lợi cho thu hoạch đầu vụ, nhưng lượng dự trữ cao sẽ cân bằng cung và cầu.