Vì sao Tết Trung thu còn được gọi là Tết đoàn viên?

Vào Tết Trung thu các thành viên trong gia đình thường quây quần bên nhau, thưởng thức những mâm cỗ, bánh trái, cùng ngắm trăng lên.

Nguồn gốc của Tết Trung thu?

Không ai biết chính xác Tết Trung thu có từ bao giờ hoặc từ khi nào người Việt chính thức đón Tết Trung thu. Trong cuốn "Việt Nam phong tục" của nhà biên khảo Phan Kế Bính, Tết Trung thu còn gọi là Tết trẻ em, với tục treo đèn bày cỗ xuất phát từ điển tích liên quan đến lễ vạn thọ của vua Đường Minh Hoàng (Trung Quốc), cả nước treo đèn kết hoa, lâu dần thành tục lệ. Do ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa, ở Việt Nam cũng theo tục treo đèn vào đêm Rằm tháng Tám.

Nhà văn hóa Phan Kế Bính còn lý giải, tục rước đèn đêm Rằm có từ thời Tống. Tương truyền, vua Tống Nhân Tông có con cá chép thành tinh, cứ đêm trăng lại biến thành cô gái làm hại người. Lúc đó Bao Công đã giúp dân làm chiếc đèn hình con cá để soi khi đi ngoài đường, khiến con cá chép tinh sợ mà không dám hại người nữa.

Giáo sư, tiến sĩ, nhà sử học, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam Nguyễn Văn Huyên cũng đề cập đến sự tích Trung thu liên quan đến vua Đường Minh Hoàng trong cuốn "Hội hè lễ tết của người Việt". Theo đó, một đêm Rằm tháng Tám, vua ra khỏi cung thì được một đạo sĩ chống gậy lên trời mời đến Cung Quảng Hàn (cung trăng) dạo chơi. Nhà vua đã thấy một thế giới  hẳn trần gian, cây cối đang trổ hoa, thảm cỏ thơm mượt như nhung và những nàng tiên nữ xinh đẹp đang múa theo điệu nhạc. Lúc trở về trần gian, nhớ những kỳ quan trên cung trăng, nhà vua đã sai các cung tần múa và đàn ca điệu này.

Còn ở Việt Nam, Tết Trung Thu không biết có từ bao giờ, không có sử liệu nào nói rõ về gốc tích của ngày lễ này. Nhiều người cho rằng đây là một nét văn hóa du nhập từ Trung Quốc trong thời gian Việt Nam bị phương Bắc đô hộ. Tuy nhiên, có tài liệu ghi chép lại rằng, Tết Trung thu được tổ chức dưới thời nhà Lý tại kinh thành Thăng Long. Là dịp mà vua Lý muốn tạ ơn thần Rồng đã mang mưa tới cho mùa màng bội thu, cho con dân ấm no.

Vì sao Tết Trung thu còn được gọi là Tết đoàn viên?

Trải qua hàng ngàn năm, con người luôn cho rằng có mối liên hệ giữa cuộc đời và vầng trăng. Trăng tròn và trăng khuyết như tượng trưng cho niềm vui và nỗi buồn, hay đoàn tụ và ly tán,... Cũng từ đó trăng tròn được coi là biểu tượng của sum họp. Có lẽ vì vậy nên Tết trung thu cũng được gọi là Tết đoàn viên. 

Trong dịp này, theo phong tục người Việt, các gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ đủ loại bánh trái dâng lên cúng tổ tiên, những người đã khuất. Khi đêm xuống, mặt đất ngập tràn ánh trăng vàng, xóm làng cùng nhau tụ họp uống nước chè xanh, ăn bánh, ngắm trăng và bày hoa quả, bánh kẹo cho trẻ em vui chơi, rước đèn, múa Lân, trông trăng, phá cỗ... Đây cũng là dịp để con cháu tỏ lòng hiếu kính với ông bà, bố mẹ bằng những món quà, những lời thăm hỏi. 

Ngoài "Tết đoàn viên", người Việt còn sử dụng nhiều tên gọi khác nhau để chỉ Tết Trung thu, mỗi tên đều gắn với những ý nghĩa biểu tượng khác nhau như Tết trông trăng, Tết thiếu nhi,...