Món ăn truyền thống ngày Tết Nguyên đán của các nước châu Á

Tết Nguyên Đán được tổ chức rộng rãi ở nhiều nước châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam… Trong đó, mâm cơm ngày đầu năm mới được người dân các nước coi trọng và chăm chút, từng món ăn đều có ý nghĩa riêng.

Việt Nam

Bánh chưng, bánh tét là những món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt. Miền Bắc thường gói bánh chưng còn miền Nam thì gói bánh tét. Bánh chưng được gói thành hình vuông, trong khi bánh tét của người miền Nam được gói dạng hình trụ.

Bánh chưng được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn, hạt tiêu đen và một số gia vị khác. Mỗi bánh chưng, bánh tét đều có phần dây lạt buộc bên ngoài thể hiện sự đoàn kết và gắn bó của các thành viên trong gia đình. Ngoài ra, bánh chưng và bánh tét còn thể hiện cho hạnh phúc và thịnh vượng. 

Nhờ gói bánh chưng, bánh tét mà Tết cổ truyền Việt Nam trở nên ấm cúng và ý nghĩa hơn, bởi những ngày trước Tết, nhiều gia đình, dòng họ, thôn xóm thường tụ tập cùng nhau trò chuyện, gói bánh, luộc bánh thâu đêm.

Theo truyền thuyết Lang Liêu, bánh chưng hình vuông tượng trưng cho đất. Do đó, bánh chưng được bày biện trong mâm cỗ 3 ngày Tết để tỏ lòng biết ơn đến trời đất. Cũng theo truyền thuyết này, bánh chưng chính là tấm lòng Lang Liêu dâng lên vua cha nên bánh chưng còn thể hiện sự hiếu thảo của con cái dành cho cha mẹ. Cứ đến ngày 27 - 28 Tết, cả gia đình sẽ gói bánh chưng và quây quần bên bếp lửa đặt nồi bánh. Sau một năm vất vả cả nhà cùng ngồi trông nồi bánh chưng, đây thực sự là giây phút ấm lòng nhất trong những ngày cuối năm.

Trung Quốc

Vào đêm giao thừa, các thành viên trong gia đình Trung Quốc thường quây quần bên nhau để gói sủi cảo và thưởng thức chúng trong không khí đầm ấm, bình an của ngày Tết. Với người dân Trung Quốc, bữa tối đầu năm là bữa ăn quan trọng nhất trong cả năm nên trong bữa tiệc trọng đại này, mọi thành viên trong gia đình phải có mặt.

Theo tập tục có từ thời xưa của người Trung Quốc, các thành viên trong gia đình vào dịp lễ Tết thường cùng nhau nhào bột và làm nhân cho sủi cảo, tương tự với việc người Việt Nam cùng nhau gói và luộc bánh chưng. Việc này được coi là sự tượng trưng cho đoàn tụ vui vẻ và hòa thuận trong một gia đình.

Ngoài ra, bánh sủi cảo hình dáng quan tiền nên được quan niệm là món ăn mang lại may mắn và tài lộc cho cả năm. Cách phát âm món sủi cảo của người Trung Quốc là “Jiaozi” nghe khá giống tên của Giao tử, loại tiền giấy đầu tiên trên thế giới xuất hiện dưới thời nhà Tống trong thế kỷ 11. Do đó, người dân Trung Quốc coi sủi cảo là một món ăn tượng trưng cho sự giàu có và thịnh vượng. Theo truyền thống Trung Quốc, càng ăn nhiều sủi cảo trong bữa cơm ngày Tết, sẽ càng kiếm được nhiều tiền trong năm.

Sủi cảo trong quan niệm của người Trung Quốc còn mang ý nghĩa cầu phúc. Bởi thời xa xưa khi của ngon vật lạ còn hiếm, đối với người dân nước này thì sủi cảo trong dịp Tết đã là một món ăn ngon. Khi thưởng thức món ăn này, người ta sẽ thường cầu mong năm mới sẽ mưa thuận gió hòa, vạn sự như ý.

Hàn Quốc

Với người dân đất nước kim chi, Tteokguk (hay còn gọi là canh bánh gạo) là món không thể thiếu trong ngày đầu tiên của năm mới Âm lịch. Món ăn này được làm từ bột gạo, nước xương bò hầm, thịt bò, hành hoa.

Dải bột gạo dài trong Tteokguk tượng trưng cho tuổi thọ. Những lát bánh có hình dạng giống như những đồng tiền tượng trưng cho sự giàu có và màu trắng tượng trưng cho sự tinh khiết và khởi đầu trong lành cho năm mới.

Việc ăn canh bánh gạo được suy đoán là có nguồn gốc từ thời cổ đại. Cho đến ngày nay, các gia đình người Hàn vào đầu năm mới sẽ cùng quây quần bên nhau để thưởng thức món canh này như một nghi thức trang trọng để mừng bản thân bước qua một tuổi mới với sức khỏe tốt và cuộc sống lâu dài.

Các nguyên liệu nấu bánh gạo Hàn Quốc Tteokguk gồm có bánh gạo trắng dạng thỏi được thái vát chéo, thịt lợn hoặc nước dùng gà, đậu hũ, trứng thái chỉ, rong biển,...

Lào

Tết của Lào thường diễn ra muộn hơn, vào khoảng giữa tháng Tư dương lịch. Một món ăn "linh hồn" của Tết cổ truyền Lào chính là món "lạp" (trong ngôn ngữ nước này có nghĩa là "lộc").

Người Lào thường tặng nhau món lạp thay lời chúc may mắn đầu năm. Gia đình nào nhận được nhiều món này thì hy vọng năm mới sẽ có nhiều tài lộc…

Lạp thường được làm bằng thịt gà hay thịt bò tươi sau đó đem trộn với gia vị. Trong mỗi gia đình, đặc biệt là những người làm nghề kinh doanh, món lạp thường được các đầu bếp làm rất công phu, vì nếu món này trong ngày Tết mà không ngon thì họ thường ví năm mới làm ăn có nhiều điềm xui.

Singapore

Gỏi cá Yusheng là món ăn mang đậm phong cách của Trung Hoa vùng Triều Châu nhưng lại là món ăn đặc trưng trong dịp lễ Tết của người dân Singapore. Đây là món gỏi làm từ 27 nguyên liệu gồm các loại rau, củ, cá hồi, kết hợp với nhiều loại nước sốt và gia vị. Người dân đất nước Singapore tin rằng ăn món ăn ngày đầu năm mới sẽ mang lại may mắn.

Gỏi cá Yusheng gồm có: cá hồi sống thái lát thật mỏng (có thể thay thế cá hồi bằng cá thu), các loại rau củ thái sợi như đu đủ, khoai môn, bưởi, gừng, lạc rang, vừng, bột chiên nước sốt từ quả mận. Khi món dọn ra sẽ được xới tung tất cả lên càng cao càng tốt nhưng không được làm rơi ra ngoài và hô “lohei” có nghĩa là “trộn đều” hay “thịnh vượng” rồi trộn tiếp với sốt trước khi thưởng thức.

Mỗi thành phần đều chứa đựng ý nghĩa tốt lành, cá biểu trưng cho sự phồn vinh, cà rốt mang lại may mắn, củ cải xanh cho tuổi thọ, củ cải trắng chứa hàm ý thăng tiến. Món ăn còn có nước sốt, gia vị rất tinh tế như lạc giã nhỏ ngụ ý cho vàng bạc, nước sốt ngũ vị hương tượng trưng cho 5 loại phúc lành, nước sốt mận màu vàng đẹp mắt như dát vàng mọi thứ.

Philippines

Trong ngày Tết, món ăn không thể thiếu của người Philippines là bánh Tikoy (bánh gạo ngọt). Bánh được làm từ gạo nếp trộn mỡ lợn, đường, nước, nhúng vào trứng gà rồi chiên. Món ăn này mang ý nghĩa gắn bó tình cảm gia đình. Tất cả thành viên trong nhà cùng ngồi ăn bánh trong ngày mùng 1 để cầu mong cả năm gia đình luôn đầm ấm, đoàn kết, hạnh phúc.

Người Philippines tin rằng ăn bánh Tikoy vào ngày đầu năm giúp những người thân trong gia đình thêm gắn bó, đoàn kết và luôn bên nhau.

Campuchia

Campuchia ăn Tết vào khoảng giữa tháng Tư dương lịch hàng năm. Tết này gọi là Bon Chol Chnam. Món ăn không thể thiếu trong ngày Tết của người Campuchia là cà ri. Theo phong tục, vào dịp Tết cổ truyền, mỗi gia đình Campuchia sẽ có ít nhất một người mang thức ăn lên chùa nhờ các nhà sư làm lễ cúng dâng lên tổ tiên. Sau đó, cả nhà quây quần bên nhau thưởng thức cà ri cay nồng đặc trưng. 

Cũng khá giống các loại cà ri thông thường, cà ri ở Campuchia cũng sử dụng các loại gia vị ở dạng lỏng hay được nghiền nát để giúp món ăn mau ngấm gia vị cũng như ngon hơn. Tuy nhiên, với các món cà ri bình thường, nguyên liệu chính sẽ có thịt gà hay heo nhưng người Khmer còn dùng thịt dê, cá sấu, cá, ….Các phụ gia ăn kèm cũng gồm có khoai tây, khoai lang, cà rốt giống cà ri bình thường.