Mức độ ô nhiễm không khí độc hại đang làm gián đoạn cuộc sống của hàng triệu người ở Nam Á, chính phủ một số nước đã phải kêu gọi người dân ở nhà để tránh các vấn đề sức khỏe.

Mức độ ô nhiễm không khí độc hại đang làm gián đoạn cuộc sống của hàng triệu người ở Nam Á, buộc trường học phải đóng cửa, ảnh hưởng đến hàng loạt sự kiện thể thao và khiến các chính phủ kêu gọi người dân ở nhà để tránh các vấn đề về sức khỏe.

Đối với các quốc gia Nam Á, tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng là vấn đề thường niên khi mùa đông đến gần. Vào thời điểm này, các luồng không khí lạnh giữ lại bụi ô nhiễm, hình thành nên lớp sương dày đặc.

Nam Á đã trở thành điểm nóng toàn cầu về ô nhiễm không khí. Theo nhiều nghiên cứu, 4 trong số những quốc gia ô nhiễm nhất thế giới thuộc khu vực Nam Á, cụ thể là Bangladesh, Ấn Độ, Nepal và Pakistan. Tương tự, 9 trong 10 thành phố ô nhiễm nhất cũng ở khu vực này, bao gồm Lahore, Peshawar (Pakistan); Bhiwadi, New Delhi, Peshawar, Darbhanga, Asopur, Patna, Ghaziabad (Ấn Độ).

Tại sao Nam Á là điểm nóng toàn cầu về ô nhiễm không khí?

Trong hai thập kỷ qua, các quốc gia ở Nam Á đã trải qua quá trình công nghiệp hóa, phát triển kinh tế cũng như gia tăng dân số rõ rệt. Nhu cầu về năng lượng và nhiên liệu hóa thạch cũng từ đó mà tăng lên.

Trong khi hầu hết quốc gia đều có các nguồn phát thải như công nghiệp hoặc phương tiện giao thông, thì ở Nam Á còn có phát thải từ đốt nhiên liệu rắn để nấu ăn, sưởi ấm, hỏa táng và đốt chất thải nông nghiệp.

Ví dụ, khoảng 38% ô nhiễm ở thủ đô New Delhi (Ấn Độ) trong năm nay là do đốt gốc rạ sau thu hoạch lúa ở các bang lân cận là Punjab và Haryana. 

Vấn đề ô nhiễm càng thêm trầm trọng hơn khi số lượng phương tiện giao thông trong khu vực gia tăng. Ví dụ ở Ấn Độ và Pakistan, số lượng phương tiện đã tăng gấp 4 lần kể từ đầu những năm 2000. Theo dữ liệu của chính phủ, thành phố New Delhi có 472 phương tiện trên mỗi 1.000 dân, gần 8 triệu phương tiện lưu thông trên đường tính đến năm 2022.

Tại sao nỗ lực giảm ô nhiễm không hiệu quả?

Trước tình trạng trên, các nước Nam Á đã bắt đầu cố gắng hạn chế ô nhiễm, đưa ra các kế hoạch quản lý chất lượng không khí, lắp đặt thêm máy giám sát ô nhiễm và thúc đẩy chuyển đổi sang sử dụng nhiên liệu sạch hơn. Song, những nỗ lực này vẫn chưa mang lại kết quả đáng kể.

Theo các chuyên gia, vấn đề nằm ở sự thiếu phối hợp giữa các nước. Các hạt bụi có thể di chuyển hàng trăm kilomet, vượt qua biên giới quốc gia và tác động đến các quốc gia khác.

Ví dụ, khoảng 30% ô nhiễm ở các thành phố lớn nhất Bangladesh bắt nguồn từ Ấn Độ, do bụi bay theo gió thổi từ Đông Bắc sang Tây Nam. Do đó các biện pháp hạn chế không khí độc hại nằm trong phạm vị toàn quốc hoặc toàn thành phố còn chưa hiệu quả.

Giải pháp là gì?

Các quốc gia Nam Á cần nỗ lực phối hợp với nhau để giải quyết vấn đề ô nhiễm trong khu vực, cũng như hợp tác tăng cường giám sát và đưa ra các quyết định chính sách. Đồng thời, biện pháp triển khai trên toàn khu vực cũng cần được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện từng địa phương.

Ngoài ra, các chính phủ cần chú ý đến các lĩnh vực khác ít được quan tâm như nông nghiệp và quản lý chất thải.

Ví dụ để hạn chế việc đốt gốc rạ, chính phủ có thể trợ cấp cho nông dân mua máy móc thu hoạch hiện đại hơn. Các quốc gia như Ấn Độ đã bắt đầu thực thi các chính sách này nhưng nhu cầu còn thấp do chi phí cao, thời gian chờ để thuê lại quá dài.