Việt Nam đang có tỷ lệ sinh con thấp nhất từ 1960 đến nay

Theo nhận định từ Tổng cục Thống kê mức sinh ở Việt Nam giảm mạnh. Năm 2023, nước ta tăng gần 835.000 người, quy mô dân số đạt trung bình 100,3 triệu người.

Theo Tổng cục Thống kê dân số, Việt Nam có những biến đổi nhân khẩu học mạnh mẽ với một số đặc trưng nổi bật. Dân số đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, xu hướng già hóa dân số vẫn đang diễn ra nhanh chóng, tốc độ đô thị hóa cao, mức sinh giảm xuống thấp nhất trong giai đoạn 2018 - 2023, các chương trình chăm sóc sức khoẻ bà mẹ và trẻ em nói riêng và công tác bảo vệ sức khoẻ, nâng cao mức sống cho nhân dân nói chung đạt được những thành công nhất định, tỷ lệ tử vong ở Việt Nam tiếp tục duy trì ở mức thấp, tuổi thọ trung bình cao trong nhiều năm trở lại đây.

Việt Nam là nước đông dân thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á

Dân số trung bình của Việt Nam năm 2023 đạt 100,3 triệu người, trong đó tỷ lệ dân số nam và nữ khá cân bằng (nam giới chiếm 49,9%, nữ giới 50,1%). Dân số trung bình khu vực thành thị là 38,2 triệu người, chiếm 38,1%, khu vực nông thôn là 62,1 triệu người, chiếm 61,9%. Việt Nam là quốc gia đông dân thứ ba trong khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines) và đứng thứ 15 trên thế giới.

Do mức sinh có xu hướng giảm nhẹ nên tốc độ tăng dân số giảm dần trong những năm gần đây và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo (tốc độ tăng dân số trung bình năm 2022 là 0,98%, năm 2023 là 0,84%).

Cơ cấu dân số của Việt Nam đang dịch chuyển theo hướng tăng tỷ lệ người cao tuổi và giảm tỷ lệ dân số trẻ. Việt Nam hiện đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng và cũng đồng thời trong quá trình già hóa dân số.

Tỷ trọng nhóm dân số trẻ từ 0 - 14 tuổi giảm từ 24,3% năm 2019 xuống khoảng 23,9% năm 2023, trong khi nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên tăng nhanh, từ 11,9% năm 2019 lên 13,9% vào năm 2023. Nhóm dân số trong độ tuổi từ 15 - 59 tuổi chiếm 63,8% năm 2019 giảm xuống còn 62,2% năm 2023.

Tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam tiếp tục diễn ra mạnh mẽ do việc di cư dân số từ khu vực nông thôn đến thành thị và việc mở rộng địa giới hành chính các khu vực thành thị, tỷ lệ dân số thành thị năm 2023 của Việt Nam khoảng 38,1%, tăng 0,6 điểm phần trăm, so với năm 2022, và tăng 1 điểm phần trăm so với năm 2021.

Cũng theo bản công bố của Tổng cục Thống kê, kết quả Điều tra biến động dân số và kế hoạch hóa gia đình thời điểm ngày 1/4 năm nay, tổng tỷ suất sinh (tức là số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ) năm 2023 đạt 1,96 con/phụ nữ. Con số này gần tương đương ước tính của Cục Dân số (Bộ Y tế) công bố đầu tuần qua (1,95 con/phụ nữ). Như vậy, đây là năm có tổng tỷ suất sinh thấp nhất từ khi Việt Nam triển khai chương trình dân số (năm 1960).

Theo dự báo dân số 2019 - 2069 của Tổng cục Thống kê, dân số nước ta tiếp tục tăng, đạt quy mô lớn nhất khoảng 117 triệu người vào năm 2066, sau đó giảm dần, đến năm 2079 mới xuống dưới 100 triệu. Như vậy, quy mô dân số nước ta sẽ duy trì ở mức trên 100 triệu trong khoảng 55 năm.

Tháng 11/2013, Bộ Y tế công bố dân số Việt Nam đạt 90 triệu người. Đến đầu năm 2023, dân số nước ta tiệm cận mức 100 triệu, như vậy trung bình mỗi năm dân số Việt Nam tăng khoảng 1 triệu người. Tuy nhiên, trong bản công bố mới nhất ngày 29/12, một năm qua dân số nước ta tăng thêm gần 835.000 người, trong khi tỷ lệ tử vong duy trì mức thấp, cho thấy mức sinh Việt Nam ngày càng giảm.

Tuổi thọ trung bình của người dân là 73,7 tuổi

Hơn 38% dân số nước ta là người thành thị (tương đương 38,2 triệu người). Dân số nữ là 50,3 triệu người, nhiều hơn 300.000 người so với nam giới. 

Tỷ số giới tính của trẻ em mới sinh là 112 bé trai/100 bé gái. Tuổi thọ trung bình của dân số cả nước năm 2023 là 73,7 tuổi (cao hơn 0,1 điểm so với năm 2022), trong đó nam là 71,1 tuổi và nữ là 76,5 tuổi (chênh lệch 5,5 tuổi). 

Lực lượng lao động từ 15 tuổi ở Việt Nam tiếp tục tăng, năm 2023 là 52,4 triệu người, tăng 666.500 người so với năm trước. Tuy nhiên, chỉ 27% lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ. 

Tính chung năm 2023, thu nhập bình quân của lao động là 7,1 triệu đồng/tháng, tăng 6,9%, tương ứng tăng gần 460.000 đồng so với năm trước. Trong đó, thu nhập bình quân của lao động nam là 8,1 triệu đồng/tháng, cao hơn 2,1 triệu so với lao động nữ. Chia theo khu vực thành thị, thu nhập bình quân của lao động ở đây là 8,7 triệu đồng/tháng, cao hơn 2,5 triệu đồng.

Theo kết quả sơ bộ từ Khảo sát mức sống dân cư năm 2023, tình hình đời sống của hộ dân cư được cải thiện. Thu nhập bình quân đầu người năm 2023 ước đạt 4,95 triệu đồng/người/tháng, tăng 5,9% so với năm 2022.