Nếu không hành động trước cuộc khủng hoảng khí hậu, thế giới sẽ đối mặt với hàng loạt vấn đề như an ninh lương thực, bệnh truyền nhiễm, thậm chí là sự sống còn của hàng tỷ người.

Theo báo cáo thường niên lần thứ 8 về sức khỏe và biến đổi khí hậu của nhóm Lancet Countdown, nếu thế giới không hành động ngay lập tức để giảm tình trạng nóng lên toàn cầu, cuộc khủng hoảng khí hậu sẽ gây ra hậu quả thảm khốc đối với sức khỏe và sự sống còn của hàng tỷ người.

Báo cáo cũng đưa ra cảnh báo về sự tăng vọt của số ca tử vong liên quan đến nóng lên toàn cầu, cũng như sự lây lan của các chủng vi khuẩn nguy hiểm. Ngoài ra, các nền kinh tế cũng bị ảnh hưởng và sản xuất lương thực bị thu hẹp.

Tuy nhiên những cảnh báo trên dường như rất ít được chú ý. Báo cáo cho rằng thế giới đang "đi chệch hướng", đồng thời chỉ trích mạnh mẽ việc tiếp tục đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch.

Báo cáo trên được đưa ra trong bối cảnh COP28 (cuộc họp thường niên về khí hậu của Liên Hiệp Quốc lần thứ 28) chuẩn bị tổ chức Ngày Sức khỏe đầu tiên, tập trung vào mối liên hệ giữa khủng hoảng khí hậu và sức khỏe con người.

Nóng lên toàn cầu đe dọa sinh mạng hàng tỷ người

Theo báo cáo, so với ba thập kỷ trước, năm 2021 có thêm 127 triệu người phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực ở mức độ vừa phải hoặc nghiêm trọng. Tình trạng này khiến họ có nguy cơ suy dinh dưỡng, đồng thời tổn hại sức khỏe đến mức khó hồi phục. 

Ngoài ra các bệnh nguy hiểm đến tính mạng cũng đang lan rộng, bao gồm sốt xuất huyết, sốt rét và virus Tây sông Nile. Lý do là bởi khi nước biển ấm hơn, vi khuẩn Vibrio có khả năng di chuyển thêm 329 kilomet mỗi năm kể từ năm 1982. Đây là nguyên nhân khiến 1,4 tỷ người có nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy, nhiễm trùng vết thương nặng và nhiễm trùng huyết.

Bên cạnh đó, sự nóng lên toàn cầu cũng khiến vấn đề ô nhiễm không khí trở nên nghiêm trọng hơn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp, tim mạch, ung thư, tiểu đường, rối loạn thần kinh cũng như nguy cơ gây biến chứng trong thai kỳ.

Kể từ năm 1990, số ca tử vong liên quan đến nhiệt ở nhóm người trên 65 tuổi tăng 85%. Theo tính toán của các nhà khoa học, ngay cả khi không có sự nóng lên toàn cầu, số ca tử vong do nhiệt vẫn sẽ tăng nhưng chỉ ở mức 38%. Báo cáo cho biết thêm nhiệt độ toàn cầu cao nhất trong hơn 100.000 năm được ghi nhận vào năm 2023.

"Chỉ là dấu hiệu ban đầu của thảm họa sắp xảy ra"

Theo 114 chuyên gia từ 52 tổ chức nghiên cứu và cơ quan của Liên Hợp Quốc (LHQ), tình trạng trên có thể chỉ là những dấu hiệu ban đầu của thảm họa sắp xảy ra. 

"Mối nguy hiểm ngày càng tăng của biến đổi khí hậu đang tác động đến tính mạng và kế sinh nhai của hàng tỷ người trên toàn thế giới. Những dự báo về việc trái đất nóng hơn 2 độ C cho thấy tương lai của thế giới đang lâm nguy. Tốc độ và quy mô của các nỗ lực giảm thiểu nóng lên toàn cầu cho đến nay vẫn chưa đủ để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của mọi người", Tiến sĩ Marina Romanello, Giám đốc điều hành của Lancet Countdown tại Đại học College London nhận định.

"Nếu không hành động, chính con người sẽ chịu tổn thất nặng nề. Chúng ta đang phải trả giá bằng mạng sống do chính mức độ buông thả hiện tại của chúng ta. Mỗi khoảnh khắc trì hoãn đều khiến con đường đến tương lai tốt hơn gặp trở ngại và thách thức", bà nói thêm.

Theo dự báo mới từ Diễn đàn Các nước dễ bị tổn thương vì Biến đổi khí hậu (CVF), nếu trái đất nóng hơn 2 độ C, số ca tử vong liên quan đến nhiệt sẽ tăng 370%. Đến năm 2041 - 2060, khoảng 525 triệu người có thể rơi vào tình trạng mất an ninh lương thực từ mức trung bình đến nghiêm trọng.

Trước thực trạng trên, Tổng thư ký LHQ António Guterres cho biết không có lý do gì để trì hoãn. Ông nói: "Con người đang đứng trước một thảm họa. Sức khỏe và sinh kế của hàng tỷ người trên khắp thế giới bị đe dọa bởi sự gia tăng của các đợt nắng nóng kỷ lục, hạn hán làm mất mùa, nạn đói, dịch bệnh truyền nhiễm, những cơn bão, lũ lụt chết người".

Thiệt hại kinh tế năm 2022 do các hiện tượng thời tiết cực đoan ước tính rơi vào khoảng 264 tỷ USD, cao hơn 23% so với giai đoạn 2010 - 2014.

Mặt khác, báo cáo vẫn chỉ ra một số dấu hiệu tiến bộ. Chẳng hạn như từ năm 2005, số ca tử vong do ô nhiễm không khí có nguồn gốc từ nhiên liệu hóa thạch đã giảm 16%. Đầu tư toàn cầu vào năng lượng sạch đã tăng 15% vào năm 2022 lên 1,6 nghìn tỷ USD, cao hơn 61% mức đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch. Vào năm 2022, 90% mức tăng trưởng công suất điện là nhờ năng lượng tái tạo.